Financieel

Financiële positie
In de strategische visie Venlo 2030 zijn de ambities geformuleerd van de gemeente Venlo. Voor het realiseren van de maatschappelijke opgave van de stad op de lange termijn speelt de financiële positie een belangrijke rol. De financiële positie is geen doel op zich en moet altijd bezien worden in het licht van de totale maatschappelijke opgave van de stad. Het te bereiken maatschappelijke rendement en de bijdrage aan de inhoudelijke beleidsdoelstellingen zijn hierbij van evident belang. De financiële positie is ondersteunend aan het afwegingsproces en moet het bestuur helpen verantwoorde keuzes te kunnen maken voor de (middel)lange termijn. Bij de behandeling van de kadernota (mei 2016) en de financiële verordening (september 2016) heeft uw raad besloten om 'duurzaam' nadrukkelijk te benoemen in de strategische doelstelling voor wat betreft de financiële positie en zijn er streefwaarden benoemd voor wat betreft de tactische doelstellingen.

De beoordeling van de financiële positie vindt plaats op basis van deze strategische en de van daaruit vastgestelde tactische doelstellingen.
Schematisch ziet dit er als volgt uit:

De tactische doelstellingen zijn elk voorzien van één of meerdere kengetallen. Deze kengetallen, inclusief analyse en beoordeling, worden uitgebreid toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing en in de paragraaf financiering.

Sluitende begroting - financieel resultaat:
Er is sprake van een sluitende begroting 2016. Het resultaat ten opzichte van deze (gewijzigde) begroting bedraagt € 9,6 miljoen negatief. Dit is het resultaat na bestemming, rekening houdende met de verrekeningen met de reserves binnen de met de gemeenteraad gemaakte afspraken zoals het budgettair kader Sociaal Domein en de algemene grondreserve.

Het resultaat budgettair kader Sociaal Domein bedraagt € 11,9 miljoen negatief. Hiervan wordt, overeenkomstig het vastgestelde budgettair kader, € 7,5 miljoen ten laste gebracht van de daarvoor beschikbare reserve Decentralisaties. De reserve Decentralisaties is daarmee volledig uitgeput. Het restant bedrag van € 4,4 miljoen komt ten laste van de algemene middelen en is onderdeel van het negatieve rekeningresultaat van € 9,6 miljoen. Het resultaat dat betrekking heeft op het budgettair kader Sociaal Domein is, zonder (bij)sturingsmaatregelen, structureel van aard. Inmiddels worden er door ons (ingrijpende) maatregelen uitgewerkt en geïmplementeerd om dit tekort structureel vergaand terug te dringen, waarbij wij verwachten dat evenwicht per 1 januari 2019 haalbaar moet zijn..

Rekening houdende met het aangenomen amendement is het resultaat in financiële zin € 6 miljoen nadeliger ten opzichte van de afgegeven prognose (per saldo € 3,6 miljoen negatief). Zoals verwoord in de FinRap zijn hierin enkele substantiële 'tegenvallers' verwerkt. Genoemd wordt het totaal van de financiële consequenties parkeervoorzieningen 2016 zoals verwoord in de VoRaP, het raadsvoorstel 16-65 'Bereikbaarheid en parkeren in een gastvrije stad' en de financiële consequenties als gevolg van de wetswijziging Individueel Keuzebudget. Het resultaat Sociaal Domein heeft een belangrijk aandeel in het verschil ten opzichte van de prognoses in de FinRap.

Voldoende weerstandscapaciteit
De doelstelling is het beschikbaar hebben van voldoende middelen (weerstandscapaciteit) voor het opvangen van geïdentificeerde risico's, waarbij de risicobereidheid is: "Venlo wil geen risicomijdende gemeente zijn". De integrale ratio weerstandsvermogen bedraagt op basis van de direct beschikbare middelen 0,68 en bevindt zich hiermee substantieel onder de streefnorm van 1,0. De uitkomst is lager dan bij de begroting 2016 (0,90) en 2017 (0,91) verwacht werd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het negatieve rekeningresultaat en wijzigingen in het risicoprofiel. Het effect van het negatieve rekeningresultaat 2016 heeft blijvend gevolgen door minder beschikbaar vermogen voor volgende jaren.
Op basis van de huidige ontwikkelingen kan, zonder forse bijsturingsmaatregelen, niet voldaan worden aan de door de provincie gestelde voorwaarde om de ratio weerstandscapaciteit vanaf 2018 minimaal 1,0 te laten zijn.

De solvabiliteitsratio (14%) is iets lager dan verwacht (15%) en bevindt zich ruim onder de door u vastgestelde streefwaarde van >=20% en bevindt zich ruim onder het gemiddelde van 100.000 - 300.000 inwoners (in 2014 bedroeg de solvabiliteitsratio 26,9% voor de steden met 100.000 - 300.000 inwoners en 31,9% voor Nederland als totaal). Versterking van het weerstandsvermogen blijft een noodzakelijk en belangrijk aandachtspunt.

Wendbare begroting
Bij deze doelstelling gaat het om de bepaling of de begroting voldoende wendbaar is om tijdig te kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Het kapitaallastenplafond is in 2016 structureel niet overschreden en verder naar beneden bijgesteld. Dit betekent dat op termijn de begroting met minder rente en afschrijving belast gaat worden hetgeen de wendbaarheid ten goede komt. De structurele exploitatieruimte is voor 2016 negatief en bedraagt -1,0%. Deze ratio ligt daarmee onder hetgeen bij de begroting werd verwacht (0,8%) en komt ook onder de streefwaarde van >=0% die uw raad heeft vastgesteld. Dit betekent dat op basis van deze jaarrekening, zonder bijsturingsmaatregelen, onze structurele lasten niet gedekt worden door structurele baten, hetgeen onze financiële positie substantieel verslechterd. Dit wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door het resultaat budgettair kader Sociaal Domein en is, zonder (bij)sturingsmaatregelen, structureel van aard. Inmiddels worden er door ons (ingrijpende) maatregelen uitgewerkt en geïmplementeerd om dit tekort structureel vergaand terug te dringen, waarbij wij verwachten dat evenwicht per 1 januari 2019 haalbaar moet zijn. Maatregelen die leiden tot een structurele verlaging van onze uitgaven en/of verhoging van onze inkomsten.

Effectuering van maatregelen die al voorzien zijn enerzijds en aanvullende maatregelen voor oplossing van het aanvullende tekort ten opzichte van de FinRap 2016. Maatregelen die leiden tot een structureel sluitende begroting 2017 en meerjaren-perspectief.

Acceptabele schuld
De doelstelling is dat de schuldpositie van de gemeente Venlo zich op een acceptabel niveau bevindt. De schuldquotes (83% en 69%) bevinden zich ruim binnen de door u vastgestelde streefwaarden en zijn iets lager dan bij de begroting verwacht werd (87% en 70%). De solvabiliteitsratio (14%) is iets lager dan verwacht (15%) en bevindt zich onder de door u gestelde streefwaarde van >=20%. De schuld per inwoner is nog altijd relatief hoog ten opzichte van landelijke gemiddelden, maar minder hoog dan begroot. Ondanks de licht incidenteel positieve ontwikkelingen voor wat betreft de schuld is de omvang van de schuld vergeleken met landelijk gemiddelden nog altijd relatief hoog. In programma 12 'algemene middelen' zijn beheersmaatregelen geformuleerd welke worden toegepast.

Conclusie financiële positie
Het resultaat van de jaarrekening 2016 is voornamelijk incidenteel van aard met uitzondering van het resultaat binnen het Sociaal Domein, indien hiervoor geen (bij)sturingsmaatregelen worden getroffen. Als gevolg van het substantieel negatieve resultaat en het structurele karakter hiervan verslechtert de financiële positie ten opzichte van de verwachtingen substantieel.

Het negatieve rekeningresultaat heeft tot gevolg dat de algemene reserve substantieel daalt, hetgeen niet in de meerjarenbegroting is voorzien. Dit heeft een forse negatieve invloed op de meerjarige ontwikkeling van de solvabiliteitsratio, ratio weerstandsvermogen en omvang van de algemene reserve. Op basis van de huidige ontwikkelingen kan, zonder forse bijsturingsmaatregelen, niet voldaan worden aan de door de provincie gestelde voorwaarde om de ratio weerstandscapaciteit vanaf 2018 minimaal 1,0 te laten zijn. Indien niet tijdig voldaan kan worden aan deze norm betekent dit dat ook niet voldaan kan worden aan de afspraken die in het kader van het financieel verdiepingsonderzoek in 2015 met de provincie zijn gemaakt. Dit kan, mede in relatie tot de structurele doorwerking, mogelijk gevolgen hebben voor wat betreft het te hanteren toezicht door de provincie.

Gezien het structurele karakter van het resultaat binnen het budgettair kader Sociaal Domein zullen er forse maatregelen getroffen moeten worden om de uitgaven voor zowel de korte als de lange termijn weer binnen het door u vastgestelde budgettair kader te brengen en te voorkomen dat de financiële positie verder verslechterd. Daarnaast zullen er aanvullende keuzes gemaakt moeten worden waarmee het weerstandsvermogen uiterlijk in 2018 weer op peil gebracht wordt.

Zoals verwoord in Raadsinformatiebrief 2017-78 worden er binnen het budgettair kader Sociaal Domein door ons (ingrijpende) maatregelen uitgewerkt en geïmplementeerd om dit tekort structureel vergaand terug te dringenwaarbij wij verwachten dat evenwicht per 1 januari 2019 haalbaar moet zijn. Maatregelen die leiden tot een structurele verlaging van onze uitgaven en/of verhoging van onze inkomsten.

Op basis van de door uw raad vastgestelde 'spelregels' is het belangrijk dat het ambtelijk apparaat, ons college en uw raad tijdig anticiperen op (niet voorziene) financiële implicaties door het tijdig en concreet bijsturen en door het treffen van (beleidsinhoudelijke) maatregelen. Het tijdig rapporteren van ons college aan uw raad voor wat betreft de inhoudelijke en financiële resultaten is hierbij van essentieel belang. Hiervan zijn wij ons terdege bewust en zullen hierin de noodzakelijke maatregelen treffen.

In de (meerjaren)begroting 2017 - 2020 was nog een (meerjarig)begrotingsoverschot voorzien ter versterking van het eigen vermogen. Het daadwerkelijk realiseren van deze financiële resultaten is een belangrijke vereiste hierbij. De (meerjaren)begroting is voorzien van opgaven voor wat betreft het invullen van bezuinigingstaakstellingen, het uitvoering geven aan bestuursopdrachten en het bijstellen van beleid om uitvoering te kunnen geven aan de vastgestelde budgettaire kaders zoals de decentralisaties Sociaal domein. Het voeren van een stringent begrotingsbeleid en toepassing van de door uw raad vastgestelde spelregels budgetdiscipline zijn hierin essentieel en noodzakelijk om de financiële positie niet verder te verslechteren. In de kadernota 2018 hebben wij versterking van de financiële positie expliciet als onderdeel van het afwegingskader in het basisscenario opgenomen.

Korte terugblik financieel resultaat
Wij sluiten het jaar 2016 af met een negatief rekeningresultaat van € 9,6 miljoen. Dit is het resultaat na bestemming rekening houdende met de verrekeningen met de reserves binnen de met u gemaakte afspraken zoals het budgettair kader sociaal domein en de algemene grondreserve.

Het resultaat budgettair kader Sociaal Domein bedraagt € 11,9 miljoen negatief. Hiervan wordt, overeenkomstig het vastgestelde budgettair kader, € 7,5 miljoen ten laste gebracht van de daarvoor beschikbare reserve Decentralisaties. De reserve Decentralisaties is daarmee volledig uitgeput. Het restant bedrag van € 4,4 miljoen komt ten laste van de algemene middelen en is onderdeel van het negatieve rekeningresultaat van € 9,6 miljoen.

Tabel 1: Financieel resultaat 2016

bedragen x €1.000

Begroting na wijziging 2016

Rekening
2016

%

Verschil

Baten

379.730

385.418

101%

5.688

Lasten

380.421

399.665

105%

-19.244

Totaal saldo baten en lasten

-691

-14.246

2063%

-13.556

Onttrekkingen aan reserves (baten)

16.651

26.221

157%

9.570

Toevoegingen aan reserves (lasten)

15.986

21.588

135%

-5.602

Totaal saldo verrekeningen met reserves

666

4.633

696%

3.967

Totaal resultaat

-25

-9.614

-9.589

Navolgend wordt het resultaat toegelicht.

Exploitatieoverzicht

Tabel 2: Financieel resultaat 2016 per programma (incl. verrekeningen met reserves)

bedragen x €1.000

Begroting na wijziging 2016

Rekening
2016

%

Verschil

Programma 01 Bestuur & Publieke dienstverl.

-11.793

-12.394

105%

-601

Programma 02 Openbare orde en Veiligheid

-10.466

-10.144

97%

322

Programma 03 Participatie & werkgelegenheid

-38.716

-39.193

101%

-476

Programma 04 Zorg en Welzijn

-119.252

-123.790

104%

-4.538

Programma 05 Onderwijs en Jeugd

-11.248

-11.677

104%

-429

Programma 06 Economie en Toerisme

-2.788

-2.309

83%

480

Programma 07 Sport- en Cultuurbevordering

-8.841

-8.808

100%

33

Programma 08 Ontwikkeling Centrumstad

-14.612

-15.347

105%

-735

Programma 09 Verkeer en Bereikbaarheid

1.206

-959

-80%

-2.165

Programma 10 Wonen en Leefomgeving

-11.045

-12.064

109%

-1.019

Programma 11 Beheer openbare ruimte

-19.841

-19.849

100%

-8

Programma 12 Algemene middelen

247.372

246.920

100%

-452

Totaal resultaat

-25

-9.614

-9.589

Over de programma's zijn een aantal verschillen te zien. Met name de programma’s "Zorg en Welzijn", "Verkeer en Bereikbaarheid" en "Wonen en Leefomgeving" vallen op met een verschil groter dan € 1 miljoen.

Voor een inhoudelijke toelichting op de programma's wordt verwezen naar hoofdstukken "2 Programmaverantwoording" en "4.1 Overzicht van baten en lasten en de toelichting".

Toelichting rekeningresultaat

Tabel: Afwijkingen t.o.v. begroting groter dan € 250.000

Bedragen x € 1.000

V = Voordelig, N = Nadelig

Omschrijving

Bedrag

Prognose

FinRap 2016

Kader Sociaal Domein

-11.922

N

-4.306

N

Onttrekking reserve Decentralisaties

7.502

V

4.306

V

Parkeren

-2.609

N

-2.800

N

Individueel Keuzebudget

-2.016

N

-2.070

N

Besparingsverliezen

-1.814

N

-1.814

N

Omgevingsvergunningen

-1.169

N

-1.388

N

Beheer openbare ruimte

-1.165

N

Voorziening wethouderspensioenen

-815

N

Informatiemanagement (directe kosten)

-489

N

Armoedebeleid

-351

N

-300

N

Energiekosten zwembad de Wisselslag

-303

N

-400

N

Extra onttrekking reserve Afvalstoffenheffing

1.000

V

Onroerend Zaakbelasting

437

V

755

V

Treasury

443

V

277

V

Overige algemene dekkingsmiddelen

457

V

Extra afschrijving en afwaardering activa

811

V

1.700

V

Resultaat personeelsbegroting

1.045

V

-514

N

Uitkeringen gemeentefonds

1.246

V

800

V

Afwijkingen kleiner dan € 250.000

1.098

V

2.117

V

Resultaat

-9.614

N

-2.637

N

Kader Sociaal Domein / onttrekking reserve decentralisaties, per saldo € 4,4 miljoen nadelig onderdeel van het rekeningresultaat
Bij de FinRap 2016 werd een negatief resultaat van € 4,3 miljoen op het budgettair kader Sociaal Domein geprognosticeerd. Het bij de FinRap verwachte nadeel kon volledig uit de reserve Decentralisaties opgevangen worden. Bij de jaarrekening komt het totale resultaat budgettair kader Sociaal Domein uit op € 11,9 miljoen negatief. Hiervan wordt € 7,5 miljoen ten laste gebracht van de daarvoor beschikbare reserve Decentralisaties. De reserve Decentralisatie is daarmee volledig uitgeput. Het restant bedrag van € 4,4 miljoen negatief komt ten laste van de algemene middelen en is onderdeel van het negatieve rekeningsresultaat.

Parkeren, € 2.609.000 nadelig (exclusief € 0,3 miljoen voordeel met betrekking tot titel "Extra afschrijving en afwaardering activa")
De opbrengsten en de kosten van het parkeren zijn in 2016 anders verlopen dan verwacht. Door de sluiting van 2 parkeergarages, de aanleg van extra straatparkeerplaatsen en opening van parkeergarage Maaswaard hebben voor een flinke verschuiving gezorgd. Door de sluiting van de parkeergarages is een deel van de bezoekers naar de Maasboulevard uitgeweken en deels verplaatst naar straatparkeerplaatsen. In de FinRap hebben we u reeds geïnformeerd over de aanstaande verschuiving in opbrengsten en kosten en is de prognose bijgesteld met € 2,8 miljoen nadelig. Gedurende het jaar is scherp gestuurd op zo goed mogelijk faciliteren van de bezoekers van onze stad. Gastvrijheid stond hoog op de agenda. Er is minder streng gehandhaafd en er zijn extra maatregelen ingezet zoals verkeersregelaars en gratis pendelbussen. Er zijn zoals verwacht minder opbrengsten in parkeergarages en handhaving en meer opbrengsten voor straatparkeren. Voor de reguliere posten zijn er minder kosten gemaakt, maar daar tegenover staat dat er meer kosten zijn gemaakt voor alle tijdelijke maatregelen, zoals de aanleg van tijdelijke parkeerplaatsen. Maar ook zijn er extra kosten gemaakt voor specialistische inhuur, voor het onderzoeken van de bouwkundige staat van de parkeergarages en voor de marktconsultatie voor het vervreemden van het parkeervastgoed. In totaal is er voor parkeervoorzieningen een resultaat van ca. € 0,2 miljoen minder nadelig ten opzichte van de prognose FinRap 2016 gerealiseerd. Dit komt met name door een positief resultaat op straatparkeren.

Individueel Keuzebudget, € 2.016.000 nadelig
Per 2017 zal het IKB worden ingevoerd. Er is sprake van een éénmalige last van 7 maanden vakantiegeld vanuit het jaar voorafgaand aan de invoering van het IKB. Het betreft voor Venlo een bedrag van afgerond € 2 miljoen.

Besparingsverliezen, € 1.814.000 nadelig
Bij Kadernota 2017, VoRap 2016 en FinRap 2016 bent u reeds geïnformeerd over het niet kunnen realiseren van een aantal openstaande bezuinigingstaakstellingen. Het beeld is sinds de FinRap niet meer gewijzigd. Per saldo leidt dit voor het geheel aan openstaande bezuinigingstaakstellingen tot een besparingsverlies van € 1,8 miljoen.

Omgevingsvergunningen leges, € 1.169.000 nadelig
Zoals reeds bij de FinRap is gemeld leidde de combinatie van de legessystematiek en minder aanvragen tot het geconstateerde tekort. Met name grote vergunningen die in 2016 niet zijn aangevraagd (o.a. Kazernekwartier, Holland Casino, Océ) hebben geleid tot het tekort. Door de aanpassing van de legessystematiek in 2017 wordt verwacht dat het begrote resultaat wordt behaald in 2017.

Beheer openbare ruimte, € 1.165.000 nadelig
De verzakking in de Roermondseweg betrof een calamiteit. Met het opvangen van de kosten van herstel van een dergelijke calamiteit, is in de begroting geen rekening gehouden. Ook zijn extra kosten gemaakt om de verkeersveiligheid te borgen.
Daarnaast bleken uit verschillende inventarisaties en inspecties achterstanden in het beheer en onderhoud van het openbaar groen. Om te voldoen aan de wettelijke zorgplicht (komt voort uit veiligheid), is een begin gemaakt met het wegwerken van deze achterstanden. Hiervoor bleek extra inzet nodig voor de voorbereiding en uitvoering.

Voorziening wethouderspensioenen, € 815.000 nadelig
Op basis van actuariële berekeningen is ca. € 0,8 miljoen toegevoegd aan de voorziening pensioenkosten wethouders.

Informatiemanagement (directe kosten), € 489.000 nadelig
Microsoft heeft de hoeveel licenties die Venlo gebruikt herijkt (steekproefsgewijze controle). Hieruit bleek dat we meer licenties in gebruik hadden dan waarvoor werd betaald. Die heeft geleid tot een naheffing van ca. € 0,2 miljoen.
Daarnaast zijn de onderhoudskosten voor de werkplekken toegenomen (flexconcept leidt tot meer dubbele beeldschermen) en er is gezamenlijk met Weert en Roermond gekozen voor een systeem met betrekking tot berichtenuitwisseling.

Armoedebeleid, € 351.000 nadelig
De kosten bijzondere bijstand lopen jaarlijks op doordat er steeds meer mensen onder bewindvoering komen te staan. De kantonrechter beslist of er een bewind wordt toegekend. In veel gevallen worden de kosten voor bewind via de bijzondere bijstand vergoed (afhankelijk van de financiële situatie van de onder bewind gestelde). De vergoeding voor bewindvoeringskosten zijn een grote post binnen het armoedebeleid. Aan nieuwe statushouders is in 2016 ruim € 350.000 uitgekeerd. Dit is voornamelijk bijzondere bijstand voor de inrichting van hun nieuwe woning. Energiekosten zwembad de Wisselslag, € 303.000 nadelig
Zoals gemeld bij de Finrap 2016 is er op het organisatieproduct Binnensportaccommodaties sprake van een overschrijding van de uitgaven van €0,3 miljoen. Deze overschrijding wordt veroorzaakt doordat de energiekosten van zwembad De Wisselslag over de periode 2013 tot en met 2015 pas in 2016 in rekening zijn gebracht..Voor 2017 is de verwachting dat de begroting voor de energiekosten toereikend is.

Extra onttrekking egalisatiereserve Afvalstoffenheffing, € 0
De gemeenteraad heeft door middel van een amendement expliciet niet ingestemd met een onttrekking van een extra miljoen (ontstaan vanuit efficiency- en aanbestedingsvoordelen) uit de egalisatiereserve Afvalstoffenheffing. Deze maakte onderdeel uit van de prognose FinRap 2016. Het resultaat wordt door het amendement € 1 miljoen nadeliger ten opzichte van de prognose FinRap 2016.

Onroerend Zaakbelasting, € 437.000 voordelig
Het voordeel betreft een eenmalige goodwillvergoeding voor in de BsGW gedane investeringen in het verleden.

Treasury, € 443.000 voordelig
Het voordelig resultaat op treasury komt met name door afwikkeling van claims als gevolg van de verkoop van Essent

Overige algemene dekkingsmiddelen, € 457.000 voordelig
De belangrijkste posten die tot dit voordeel leiden:
- Reserve Arbeidsmarktbeleid Regio
Het Venlose deel uit de reserve Arbeidsmarktbeleid Regio is, zoals ook reeds bij FinRap 2016 gemeld, vrijgevallen vanwege de afrekening van dit ESF-project uit 2011- 2013. Dit levert een eenmalig voordelig resultaat op van € 237.000.
- Incidentele baten en lasten
Na overleg met de fiscus is komen vast te staan dat een schuld die opgenomen was als zijnde te betalen WGA premie niet meer actueel is. Dit leidt tot een voordeel van € 170.000,

Extra afschrijving en afwaardering activa, € 811.000 voordelig
Dit resultaat wordt veroorzaakt doordat er enerzijds geen extra afschrijvingen ad. € 1.686.000 op activa met maatschappelijk nut plaatsvinden in verband met een negatief resultaat jaarrekening 2016 en de in de FinRap vastgestelde maatregel en anderzijds doordat uit controle is gebleken dat een aantal activa vanwege uiteenlopende redenen afgewaardeerd moesten worden. Per saldo ontstaat hierdoor een voordeel van ca. € 0,8 miljoen. Hiervan heeft € 0,3 miljoen betrekking op parkeren.

Resultaat personeelsbegroting, € 1.045.000 voordelig
Het resultaat op de Personeelsbegroting (exclusief de eenmalige IKB) bedraagt € 1.045.000 positief en komt door:

  • het niet structureel bezetten van formatieplaatsen en het hanteren van een noodzakelijke flexibele schil in relatie tot verdere afbouw van structurele formatie conform bouwopdrachten;
  • het niet kunnen toerekenen van personeelskosten aan projecten gezien het feit dat een aantal investeringen niet conform planning zijn uitgevoerd. Zie tevens de stand van zaken restantkredieten aan het einde van dit hoofdstuk;
  • het meer dan in de FinRap prognose voorzien kunnen toerekenen van kosten voor personele inzet  (loonkosten en inhuur) aan producten.

Uitkeringen gemeentefonds, € 1.246.000 voordelig
De uitkeringen uit het gemeentefonds zijn doorgerekend op basis van de mei-, september- en decembercirculaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het voordeel bedraagt per saldo € 1,2 miljoen.

Overige afwijkingen, € 1.098.000 voordelig
De overige afwijkingen < € 250.000 hebben per saldo een effect van
€ 1.098.000 voordelig.

Stand van zaken restantkredieten
In 2016 is wederom specifiek aandacht besteed aan de openstaande kredieten dit ook naar aanleiding van de bestuursopdracht inzake restantkredieten (€ 250.000 structureel). Op 31-12-2016 is het restantkrediet € 71,5 miljoen, waarvan € 63 miljoen van de uitgaven gepland zijn in de jaren 2017 en verder. Vergeleken met de stand van 31-12-2015 zien we nog steeds een dalende tendens in de hoogte van de restantkredieten. Dit heeft geresulteerd in het afsluiten van 32 kredieten van vóór 2015. Daarnaast zijn er nog 22 kredieten met kredietvotering in 2015 en 2016 afgesloten. De wijziging in kapitaallasten als gevolg van de totale krediet onderschrijding van € 1,1 miljoen wordt mee genomen bij de invulling van de bestuursopdracht inzake restantkredieten.