Inleiding

In het programma Onderwijs en Jeugd beschrijven wij de relatie tussen de gemeente en de jeugdige inwoners van Venlo. Het algemeen vormend onderwijs en het toezicht op het volgen van onderwijs behoren tot dit programma.
Aan het beroeps- en hoger onderwijs besteden we aandacht in programma 6 Economie en Toerisme. Op de jeugdige inwoners waarbij een accent ligt op ‘zorg en ondersteuningsvragen’ gaan wij in programma 4 Zorg en Welzijn in.

Begroot vs Realisatie
Lasten

begroot
€ 15.787
realisatie
€ 16.326
afwijking
€ -538 -3.3%

Begroot vs Realisatie
Baten

begroot
€ 4.391
realisatie
€ 4.500
afwijking
€ 109 2.4%

Programmadoelstelling

Strategische doelen
Iedereen ontwikkelt zich naar vermogen tot een volwaardig inwoner van onze samenleving.

Tactische doelen

  • Het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van onze inwoners;
  • Het behouden en waar nodig versterken van een adequate leeromgeving;
  • Het (verzorgen van adequaat) toezicht op competentieontwikkeling.

Uit de stadspeiling 2015 blijkt dat 85,5 % van de 20-29 jarigen een startkwalificatie heeft behaald. Met startkwalificatie wordt bedoeld dat minimaal een afgeronde opleiding op HAVO-, VWO- of MBO-2 niveau is behaald. Verder blijkt uit de stadspeiling dat op een schaal van 0-10 onze volwassen inwoners 7,1 scoren voor de mate waarin zij de afgelopen 12 maanden actief zijn geweest met betrekking tot het volgen van nieuws/documentaires en het lezen van krant of informatieve boeken/artikelen.
Verder kunnen wij de volgende resultaten over 2016 melden:

  • Voor leerlingen afkomstig uit het AZC hebben wij schakelklassen ingericht;
  • Voor kinderen van statushouders hebben wij een schakelklas (specifiek voor statushouders) ingericht;
  • In samenwerking met drie regiogemeenten en twee schoolbesturen van voortgezet onderwijs in Noord-Limburg is een tweede Internationale Schakel Klas in Hegelsom gerealiseerd;
  • In goede samenwerking met de schoolbesturen Akkoord, Kerobei, Fortior, Onderwijsgemeenschap Buitengewoon en Onderwijsgemeenschap Venlo en Omstreken hebben wij een tijdelijk onderwijsprogramma voor leerlingen vanuit het AZC verzorgd;
  • Regionaal zijn circa 1.150 leerlingen dagelijks van en naar hun schoollocatie vervoerd. Het Venlose aandeel hierin bedroeg circa 420 leerlingen;
  • We hebben de schoollocatie ‘de Weiert’ in MFA de Schans opgeleverd;
  • We hebben een start gemaakt met het geschikt maken van de nieuwe onderwijslocatie voor basisschool ‘Al Andalous’;   
  • We hebben een bijdrage geleverd aan het Regionaal Programma Volwasseneneducatie Regio Noord-Limburg;
  • Wij hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het nieuwe regionale programma voortijdig schoolverlaten 2017-2021;
  • Wij hebben een bijdrage geleverd aan het realiseren van zeven beweegvriendelijke schoolpleinen.

In 2015 is een motie aangenomen om in de periode 2016-2018 jaarlijks € 30.000 in te zetten voor het promoten van de Duitse taal in het basisonderwijs. In 2016 hebben wij in samenwerking met de gemeente Nettetal, het schoolbestuur van Fortior en drie Duitse schoolbesturen een subsidieaanvraag ingediend voor het project ‘tweetalig onderwijs’. De subsidie is toegekend en in de periode van september 2016 tot en met april 2017 wordt het project uitgevoerd. Het is een project van één Venlose school en drie Duitse scholen op het gebied van tweetalig onderwijs. De nadruk ligt op de uitwisseling van de Nederlandse en Duitse taal en cultuur. In 2017 zullen we het project evalueren en onderzoeken of meerdere (Venlose) scholen willen aansluiten.

Indicator

JR 2015

JR 2016

2016

2017

2018

2019

Aandeel vroegtijdig schoolverlaters

Doelen & Prestaties

Voor het programma Jeugd en Onderwijs zijn de volgende drie tactische doelstellingen geformuleerd:
1. Het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van onze inwoners;
2. Het behouden en waar nodig versterken van een adequate leeromgeving;
3. Het verzorgen van adequaat toezicht op competentieontwikkeling.

Hieronder gaan wij per doelstelling in op de (hoofd)activiteiten die zijn uitgevoerd om een bijdrage te leveren aan het realiseren van deze doelstelling.

Ad 1. Het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van onze inwoners
Ook in 2016 hebben wij onze voorwaardenscheppende rol ingevuld door het beschikbaar stellen van accommodaties, bijvoorbeeld in het kader van het concept Huis van de Wijk of jeugdhonken.

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE)
Kinderen met een (risico op) taalachterstand kunnen vanaf 2 jaar deelnemen aan voorschoolse educatie. Voor leerlingen uit groep 1 en 2 van de basisschool is er vroegschoolse educatie. Via voor- of vroegschoolse educatie leren kinderen al spelend de Nederlandse taal. Hiervoor bestaan speciale programma's. Deze worden aangeboden op een peuterspeelzaal, in de kinderopvang of op de basisschool. Het VVE wordt vanaf 2016 niet meer alleen aangeboden in de peuterspeelzalen van Spring, maar ook in een aantal kinderdagverblijven. Hiervoor zijn pedagogisch medewerkers speciaal opgeleid. Ook het spel- en speelmateriaal is hierop aangepast.

Voortijdig schoolverlaten

Vanaf schooljaar 2016-2017 is een nieuwe periode voor de aanpak van voortijdig schoolverlaten (VSV) van start gegaan. Hiervoor is een nieuwe landelijke doelstelling geformuleerd: in 2021 landelijk 5.000 minder voortijdige schoolverlaters. Concreet betekent dit dat er landelijk maximaal 20.000 jongeren tot 23 jaar zonder startkwalificatie het onderwijs mogen verlaten.
Vanuit onze rol als contactgemeente voor RMC regio 38 (Noord- en Midden-Limburg) hebben wij een bijdrage geleverd aan het nieuwe convenant voor de periode 2017-2021. Het convenant tussen gemeenten en schoolbesturen is erop gericht om het percentage VSV-ers verder terug te dringen. Hierbij moeten de betrokken partners passende aandacht geven aan kwetsbare jongeren. Het VSV-percentage binnen onze regio ligt met 1.5% onder de landelijke norm van 1.8%. Het VSV-percentage van de gemeente Venlo ligt met 2.2% boven de landelijke norm.

Om voortijdig schoolverlaten in het beroepsonderwijs te voorkomen, hebben wij deelgenomen aan het expertiseteam van de sectoren Economie en Techniek van ROC Gilde. Hierdoor kunnen wij meteen meedenken over casussen en kunnen afspraken worden gemaakt over de aanpak.

Baanwijs is een netwerkorganisatie waar gemeenten, UWV en onderwijspartijen (voortgezet speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en middelbaar beroepsonderwijs) samenwerken in de regio Noord-Limburg. De ambitie is om alle kwetsbare jongeren te begeleiden naar vervolgonderwijs, een werkplek of passende dagbesteding. Ook in 2016 zijn wij vroegtijdig met de jongeren in gesprek gegaan om daar waar dat nodig is, een individueel begeleidingstraject op te starten zodat de kans wordt vergroot om volwaardig mee te kunnen doen. Hierbij is de verbinding met jeugdhulp van groot belang.

In 2016 is Baanwijs samen met Berenschot het onderzoek ‘Toeleiding kwetsbare jongeren van school naar werk’ gestart. Hierdoor krijgen wij een goed inzicht in wat wel werkt en wat niet. Wij nemen deel aan de klankbordgroep van het onderzoek. In het verlengde hiervan zijn wij gestart met het in beeld brengen van ‘oud-VSV-ers’ die niet zijn ingeschreven bij een onderwijsinstelling en geen of weinig werk hebben. Dit doen wij in het kader van het plan van aanpak jeugdwerkloosheid.

Schakelklassen
In 2016 hebben wij ook invulling gegeven aan de 'bestuursafspraak schakelklassen'. In verband met de tijdelijke heropening (tot mei 2017) van het asielzoekerscentrum zijn vanaf januari 2016 vijf AZC-schakelklassen ingericht voor leerlingen uit het AZC. Vanaf maart 2016 wordt het vervoer van leerlingen uit het AZC naar de betreffende scholen voor primair onderwijs verzorgd door het COA.
Als gevolg van een verminderde instroom van leerlingen in de basisschoolleeftijd is per 1 september 2016 één AZC-schakelklas gesloten. Maar in verband met de toename van het aantal statushouders is sinds september 2016 een extra schakelklas (specifiek voor statushouders) operationeel.

Passend Onderwijs
De ambitie is en blijft om elke leerling passend onderwijs te bieden in een thuisnabije omgeving. Hierbij is het de doelstelling om het reguliere onderwijs te stimuleren en te faciliteren om leerlingen die dat nodig hebben onderwijs op maat met passende begeleiding te bieden. Gespecialiseerd onderwijs zal echter nodig blijven omdat er leerlingen zijn met speciale ondersteuningsbehoeften die het reguliere onderwijs met de huidige middelen nu en vermoedelijk ook in de toekomst onvoldoende kan bieden.

In 2016 hebben wij onze aandacht met de scholen gericht op de volgende onderwerpen:

  • Het verbeteren van het zogenoemde ondersteuningsprofiel van het reguliere onderwijs. De basisondersteuning van het reguliere onderwijs dient nog te worden vergroot om de doelstelling vanuit passend onderwijs te kunnen waarmaken;
  • Het heroverwegen van de governance van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs, primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Hiervoor zijn onder ander de financiële uitdagingen van deze samenwerkingsverbanden in beeld gebracht. Deze zouden de geformuleerde ambitie in de toekomst niet negatief mogen beïnvloeden;
  • Het op overeenstemming gericht overleg tussen het onderwijs en gemeenten werkt. Bij het uitvoeren  van de voormalige decentralisatieopgaven vragen de verbindingen tussen het onderwijs, de aanbieders van jeugdzorg en de gemeente aandacht.

Ook hebben wij actief deelgenomen aan het platform veiligheid in en om de school. Voor dit platform vervullen wij vaak een ‘verbindende rol’. Het platform bestaat uit maatschappelijke partners en de scholen voor het voorgezet- en middelbaar beroepsonderwijs. Zij zetten zich gezamenlijk in om de fysieke en sociale veiligheid op en rond scholen te verbeteren. Daarnaast proberen wij beleidsmatig in te spelen op actuele ontwikkelingen, bijvoorbeeld radicalisme of pesten op social media.

Volwasseneneducatie
De uitvoering van de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) is in 2015 gewijzigd. Vanaf 2015 krijgen gemeenten meer vrijheid in de besteding van educatiemiddelen omdat de verplichte besteding bij de ROC’ s wordt afgebouwd. In 2016 moest nog tenminste 50% bij een ROC worden besteed. In 2016 is een Regionaal Programma Volwasseneneducatie Regio Noord-Limburg opgesteld. Hierin zijn afspraken vastgelegd over de regionale besteding van het beschikbare WEB-budget voor 2016 en 2017. Dit programma vormt de basis voor de Venlose aanpak van laaggeletterdheid. Laaggeletterdheid kent een brede problematiek waarbij samenwerking en afstemming met allerlei partners van essentieel belang is.

Leren loont
Gemeenten, onderwijsinstellingen en maatschappelijke partners hebben minder middelen beschikbaar om hun taken uit te voeren. Tegelijkertijd wordt van deze partijen een passende dienstverlening op adequate locaties verwacht. Dit vraagt om samenwerking. Samenwerking die complex is gezien het aantal partijen en de soms (schijnbaar) tegengestelde belangen. Daarom is het belangrijk dat wij vanuit onze rol en verantwoordelijkheid tijdig uitgangspunten aangeven waarop andere partijen kunnen anticiperen. In de notitie ‘Leren loont’ zullen wij onze uitgangspunten verwoorden en wij zullen deze afstemmen met onderwijsinstellingen en maatschappelijke partners. Wij hebben in 2016 een eerste opzet voor de notitie geformuleerd en zullen deze in 2017 afronden.

Ad 2. Het behouden en waar nodig versterken van een adequate leeromgeving
In oktober 2016 heeft de officiële opening plaatsgevonden van MFA de Schans in Arcen. In deze MFA werkt Basisschool ‘de Weiert’ (voorheen Wijdtveld) nauw samen met lokale partners op het gebied van kinderopvang, cultuur en sport. In het najaar van 2016 is het leeggekomen schoolgebouw aan de Hulsterweg toegewezen aan basisschool ‘Al Andalous’. Om deze locatie geschikt te maken voor basisonderwijs, is in december een krediet beschikbaar gesteld.

Een aantal projecten bevond zich in 2016 nog in een voorbereidende fase. Door deel te nemen aan project- en/of stuurgroepen, leveren wij een bijdrage aan verschillende onderwijshuisvestingsprojecten:

  • Vervangende nieuwbouw van basisschool Taal & Lent (MFA Op de Berg);
  • Huisvesting voor zowel De Velddijk als Praktijkschool ’t Wildveld aan de Roerdompstraat;
  • Vervangende nieuwbouw en uitbreiding van de Wijnberg.

Per 1 augustus hebben er zich twee fusies van scholen voorgedaan. In stadsdeel Blerick is basisschool de Ontdekking gefuseerd met de openbare basisschool Harlekijn. In Tegelen is basisschool Cocon gefuseerd met basisschool Passe Partout.

Doordecentralisatie primair onderwijs
Sinds medio 2013 zijn de schoolbesturen voor primair onderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs op verzoek van de gemeente Venlo met elkaar in gesprek om te komen tot een gezamenlijk gedragen visie op onderwijshuisvesting waarbij doordecentralisatie van de middelen voor onderwijshuisvesting tot de opties behoort. Dit gezamenlijke (inhoudelijke) toekomstperspectief op het gebied van onderwijshuisvesting is van belang om inzicht te krijgen in beslissingen die in de toekomst moeten worden genomen.

Het realiseren van goede, gezonde, duurzame en exploitabele scholen voor alle Venlose leerlingen vergt een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen (gezamenlijke schoolbesturen en gemeente Venlo). Omdat het onderzoek vanaf 2013 loopt en er behoefte is aan een voor alle partijen bevredigende afronding, hebben wij eind 2016 aangedrongen om op korte termijn met een eindrapportage te komen.

De bestaande (doordecentralisatie)overeenkomst op het gebied van onderwijshuisvesting met het voortgezet onderwijs (OGVO) is in 2016 ongewijzigd voortgezet.

Leerlingenvervoer
In 2016 hebben wij het vervoer georganiseerd voor leerlingen die niet zelfstandig kunnen reizen naar en van hun schoollocatie. Regionaal waren dat dagelijks circa 1.150 leerlingen. Het Venlose aandeel hierin bedroeg gemiddeld 420 leerlingen.

Ook hebben wij invulling gegeven aan het ‘maatjesproject’. Hierbij worden leerlingen die zijn aangewezen op (aangepast) vervoer begeleid in het zelfstandig reizen. Het doel is om de leerlingen uiteindelijk zelfstandig naar en van de onderwijslocatie te laten reizen. Gezien de resultaten die tot nu toe zijn behaald, is het maatjesproject ook in de komende jaren speerpunt van beleid binnen het leerlingenvervoer. Hiervoor wordt de werving en selectie van een tijdelijke coördinator in het eerste kwartaal van 2017 gestart. Deze wordt bekostigd uit de verwachte verminderde uitgaven voor leerlingenvervoer.

Begin 2016 is in alle Limburgse gemeenten het besluit genomen om het leerlingenvervoer te integreren in het doelgroepenvervoer. Noord-Limburg is de eerste regio waar dit concreet zijn beslag krijgt en wel per 1 augustus 2020. Hierop vooruitlopend hebben Noord-Limburgse gemeenten zich uitgesproken om in gezamenlijkheid het leerlingenvervoer voor de periode van 1 augustus 2017 tot 1 augustus 2020 aan te besteden met één gezamenlijk aanbestedingsdocument en Programma van Eisen. De gemeente Peel en Maas participeert vanaf 1 augustus 2018. De gemeente Horst aan de Maas wenst het huidige contract uit te dienen tot 1 augustus 2020. Het Europese aanbestedingstraject is inmiddels gestart en zoals het er nu naar uitziet, zal in mei/juni 2017 de gunning plaatsvinden.

Bewegingsonderwijs
In 2016 is het niveau van het bewegingsonderwijs, mede door de inzet van combinatiefunctionarissen, weer gestegen (zie figuur hieronder). In totaal voldoen 27 van de 29 basisscholen minimaal aan het basisniveau voor het bewegingsonderwijs.

Daarnaast zijn er in 2016 ook 7 nieuwe beweegvriendelijke schoolpleinen opgeleverd. Op dit moment beschikken 23 basisscholen over een beweegvriendelijk schoolplein. Ook zijn er in totaal 17 'gezonde' scholen in de gemeente Venlo: 11 scholen voor primair onderwijs, 3 scholen voor voortgezet onderwijs en 3 MBO-instellingen. Hiervan hebben 6 scholen het themacertificaat Bewegen en Sport behaald. Hier ligt een relatie met het preventieve jeugdbeleid (programma 4 Zorg en welzijn).

Ad 3. Het verzorgen van adequaat toezicht op competentieontwikkeling
Naast het toezien op het volgen van onderwijs door leerplichtige kinderen, hebben wij in 2016 meegewerkt aan het beroepenfeest van Regio Venlo on stage. Een initiatief voor leerlingen in het VMBO om gerichter te kunnen kiezen voor een vervolgopleiding.

Verder hebben wij het gebruik van de verzuimkaart geëvalueerd. De verzuimkaart is ontwikkeld door team leerplicht samen met een aantal directeuren uit het primair onderwijs. Deze kaart is een middel om eerder aan de bel te trekken bij signalen van schoolverzuim of andere zorgen. De kaart is volgens de gebruikers duidelijk en bruikbaar.

Financiën

Programma 05: Onderwijs en Jeugd

bedragen x €1.000

Begroting na wijziging 2016

Rekening
2016

%

Verschil

Baten

4.391

4.500

102%

109

Lasten

15.787

16.326

103%

-538

Saldo baten en lasten

-11.396

-11.825

104%

-429

Onttrekkingen aan reserves (baten)

148

148

100%

Toevoegingen aan reserves (lasten)

Saldo verrekening met reserves

148

148

100%

Totaal resultaat programma 05

-11.248

-11.677

104%

-429